Αυτοί που μιλάνε δεν ξέρουν. Αυτοί που ξέρουν δε μιλάνε.
Λάο Τσε
Το πόσα βιβλία διαβάζει κάποιος δεν έχει σημασία. Το ποιος έγραψε τα βιβλία έχει σημασία.
Γιώργος
Ας πάρουμε ένα χειροπιαστό παράδειγμα (μη) δημοκρατίας: Σε μια υποτιθέμενη χώρα που κυβερνάει το ίδιο κόμμα επί πολλές δεκαετίες, γίνεται δημοψήφισμα. Στο δημοψήφισμα αυτό επιτρέπεται μόνο η καμπάνια για το ΝΑΙ και απαγορεύεται η καμπάνια για το ΟΧΙ (με ποινή φυλάκισης, ξυλοδαρμό και άλλες, νομικές επιπτώσεις). Κάθε υποτιθέμενος πολίτης που ψήφισε ΟΧΙ στη (μυστική υποτίθεται) εθνική ψηφοφορία, δέχεται επίσκεψη από κρατικούς μπράβους στο σπίτι του, του κάνουν τη μούρη κρέας μπροστά στα παιδιά του, του πετάνε και τη φράση "εσύ είσαι που ψήφισες "ΟΧΙ" ρε σκουλήκι"; και του ανακοινώνουν ότι η γυναίκα του απολύεται και η κόρη του αποβάλλεται από το πανεπιστήμιο. Ο ίδιος υποβιβάζεται στη δουλειά του επειδή ψήφισε ΟΧΙ. Στην ίδια χώρα 20 γιαγιούλες πηγαίνουν στην κεντρική πλατεία και κρατάνε ένα πλακάτ που λέει "εγώ ψηφίζω ΟΧΙ". Εντός εικοσαλέπτου καταφθάνει το γνωστό καμιόνι με τους γνωστούς δείρτες της κυβέρνησης, οι γιαγιάδες ξυλοκοπούνται και αυθημερόν καταδικάζονται για "συνεργασία με ξένες μυστικές υπηρεσίες" σε πολυετή φυλάκιση. Φαντάζομαι οι περισσότεροι θα συμφωνήσουμε πως αυτό το υποτιθέμενο καθεστώς που περιγράφω δεν είναι και πολύ δημοκρατικό. Πηγή όμως που αναφέρθηκε νωρίτερα, επιμένει -είτε από ασχετοσύνη είτε επειδή είναι σε υπηρεσία- να αναφέρει πως η συγκεκριμένη κοινωνία είναι δημοκρατική, εδώ και χρόνια μάλιστα και πως τα περιστατικά που ανέφερα (και είναι σταγόνα στον ωκεανό) δε συμβαίνουν ποτέ στη συγκεκριμένη (πάντα υποτιθέμενη) χώρα. Ε όσα χρόνια κι αν διαβάζει κανείς τη συγκεκριμένη πηγή, παραπληροφορημένος θα είναι, τουλάχιστον μέχρι να μιλήσει με κατοίκους της χώρας ή να αλλάξει πηγή πληροφόρησης.
Δεύτερο παράδειγμα: Σε άλλη υποτιθέμενη χώρα γίνεται συλλογή υπογραφών για να γίνει δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση παίρνει τη λίστα με τις υπογραφές και δημοσιοποιεί τα ονόματα όσων υπέγραψαν, μαζί με τις διευθύνσεις κατοικίας τους, με αποτέλεσμα να δέχονται "επισκέψεις" (όχι για κάλαντα). Στη συνέχεια δημιουργεί ειδικό software με το οποίο όσοι βρίσκονται στη λίστα απολύονται, εκδιώχνονται από το χώρο εργασίας, δέχονται επιθέσεις από παραστρατιωτικούς (συμπεριλαμβανόμενης της εθνικής ομάδας τάε κβο ντο, για να είναι και επαγγελματικό το ξύλο) και απαγορεύεται να ξαναπροσληφθούν ή να συμπεριληφθούν σε προγράμματα κοινωνικής συνοχής οι ίδιοι και οι συγγενείς τους για 20 χρόνια ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα, με τον πρόεδρο της χώρας να παραδέχεται δημοσίως την ύπαρξη του συγκεκριμένου software. Έτσι κι αλλιώς όλοι το γνωρίζουν, όπως και το ποιον πρέπει να λαδώσουν (αδρά) για να αφαιρεθούν από τη λίστα, ακόμη και 19 χρόνια αργότερα. Πηγή όμως που αναφέρθηκε ήδη, επιμένει πως η λίστα δεν υπάρχει. Και το συγκεκριμένο περιστατικό (που πάλι είναι σταγόνα στον ωεκανό στα όσα λαμβάνουν χώρα στη συγκεκριμήν υποτιθέμενη χώρα) είναι αποκύημα της φαντασίας των εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που το υπέστησαν. Όποιος διαβάζει αυτή την πηγή, παραπληροφορημένος θα είναι, τουλάχιστον για το ποια είναι η κατάσταση και σε αυτή τη συγκεκριμένη (πάντα υποτιθέμενη) χώρα.
Μπορώ πολύ εύκολα να δώσω δεκάδες τέτοια παραδείγματα που τα γνωρίζουν όλοι οι κατοικοι των χωρών τους, όπως και όσοι πληροφορούνται για την καθημερινότητα εκεί, μη σου πω ακόμη κι όσοι έχουν πάει για τουρισμό σε αυτές τις χώρες. Αυτοί που δεν τα γνωρίζουν κι έχουν πλήρη άγνοια είναι όσοι επιλέγουν να πληροφορούνται από συγκεκριμένες πηγές, συγκεκριμένου χρωματισμού. Κι εγώ μπορεί να διαβάζω επί χρόνια Πλεύρη και να πιστεύω ότι το ολοκαύτωμα δεν έγινε ποτέ, η πολιτική απασχόλησης του Τρίτου Ράιχ ήταν ανθρώπινη, ότι οι Εβραίοι είναι υπάνθρωποι κι ότι ο Γιάννης ο Λαγός προστάτευε γριούλες από τους κομουνιστές και τους αναρχικούς.
Η δημοκρατία δεν είναι κάτι θεωρητικό. Εδώ μέσα γίνονται συζητήσεις όπου ακούγονται διάφορες απόψεις. Αυτό από μόνο του δε σημαίνει ότι η χώρα στην οποία γίνονται είναι δημοκρατική, διότι υπάρχουν κι άλλα κριτήρια που πρέπει να πληροί ένα πολίτευμα για να θεωρείται δημοκρατία. Σίγουρα όμως οι χώρες όπου απαγορεύεται να ακούγεται η άλλη άποψη ΔΕΝ μπορούν να λέγονται δημοκρατικές, γιατί δεν τηρούν ούτε τα βασικά. Ή οι χώρες όπου είναι αδίκημα η "ιδεολογική διαφοροποίηση" ή όπου υπάρχουν τάγματα βιασμού αντιπολίτευσης, εξαφανίζονται συνδικαλιστές ή μέλη της αντιπολίτευσης ή όπου γίνονται συστηματικά βασανιστήρια, απαγορεύονται οι απεργίες ή καταφέρνουν να έχουν περισσότερους κρατούμενους ανά κάτοικο από τις ΗΠΑ, ή οι πολίτες επινοικιάζονται σε ξένες εταιρείες με την κυβέρνηση να καρπώνεται το 96% των μισθών τους (σύγχρονη δουλεία λέγεται αυτό), ή απαγορεύεται να μετακινούνται μέσα στην ίδια τους τη χώρα ή υποχρεούνται κάθε δεύτερη Τετάρτη να καταγγείλουν από τουλάχιστον ένα γείτονα, συνάδελφο, καθηγητή ή συγγενή ως αντικυβερνητικό στοιχείο αλλιώς έχουν επιπτώσεις.
Θέλω να πω, η δημοκρατία δεν είναι κάτι "μη χειροπιαστό" ή συζητήσιμο. Είναι κάτι που το ζεις κάθε μέρα. Εκτός κι αν, όπως με όλα τα πράγματα στη ζωή, το στερείσαι κάποια στιγμή
και μετά αρχίζεις και το εκτιμάς, έστω κι αν συνήθως είναι αργά. Αν δε σου λείψει, δεν πολυκαταλαβαίνεις ότι υπάρχει ή πόσο κολοσιαίας σημασίας είναι, όπως αν δε σου λείψει το φαγητό, ρεύμα, τηλέφωνο ή ίντερνετ, τα θεωρεί δεδομένα (αμ δε).
Φυσικά από δημοκρατία σε δημοκρατία υπάρχει διαφορά, και σε πολλές δημοκρατικές χώρες υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίες, δηλαδή είναι προβληματικές δημοκρατίες (οι περισσότεροι που γράφουν εδώ θαρρώ ζουν σε μια τέτοια). Δεν παύουν όμως να είναι δημοκρατίες, όπου η ζωή είναι απείρως λιγότερο κόλαση από τις χώρες όπου υπάρχει σκληρή χούντα, είτε αριστερή είτε δεξιά (όσοι έχουν ζήσει και τα δύο θα σας πουν ότι πρακτική διαφορά δεν υπάρχει, λίγο σε ενδιαφέρει αν ο βασανιστής σου διάβαζε Μαρξ, πατέρα Πλεύρη ή Λένα Μαντά, το κτηνοποιητικό αποτέλεσμα των βασανιστηρίων ίδιο είναι). Προσωπικά δε θα κατηγορούσα κανέναν που αγωνίζεται ώστε να μη ζήσει αυτός και τα παιδιά του σε ένα καθεστώς κόλασης, αλλά προτιμά έστω μια ελλειμματική δημοκρατία, πόσο μάλλον όταν είναι διατεθειμένος να δώσει τη ζωή του γι αυτό. Το ποιος ευνοείται οικονομικά, γεωπολιτικά, ηθικά κλπ από τον αγώνα του αυτόν με ενδιαφέρει λιγότερο, τον πολίτη κοιτάω και τον αγώνα του για να ζήσει αυτός και τα παιδιά του σε μη καθεστώς πλήρους δουλείας και απανθρωπιάς/ναζισμού.
Αυτά πέρα από ιδεολογίες αριστερές και δεξιές. Βιβλιογραφία υπάρχει άπειρη και για τα πάντα πια, ειδικά για όποιον δεν περιορίζεται να διαβάζει μόνο σε μια γλώσσα, το θέμα είναι ποια πηγή επιλέγεις. Πιο ενδιαφέρον είναι να μην επιλέγεις αρχικά καν "τη μέση" αλλά να διαβάζεις τις δυο αντικρουόμενες πλευρές, πριν διαβάσεις "τη μέση". Κι εκεί βγάζεις συμπεράσματα χρησιμοποιώντας την απλή λογική. Κι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η πρωτογενής ενημέρωση, δηλαδή η συζήτηση με αυτούς που τα ζουν καθημερινά.
Για το φίλο που ζητούσε πληροφόρηση, μακράν ό,τι καλύτερο έχω δει σε μια χώρα όπου αποτελεί ΑΔΙΚΗΜΑ να παρακολουθείς μη εγκεκριμένες ρωσόφιλες πηγές, έχω να προτείνω τα δορυφορικά κινέζικα, τα οποία έχουν και γαλλόφωνο και ισπανόφωνο και αγγλόφωνο κανάλι, όπου ειδικά για το θέμα της Ουκρανίας έχει σχεδόν καθημερινά εκπροσώπους και των δύο πλευρών να ανταλλάσσουν επιχειρήματα, σε πολιτισμένο περιβάλλον μάλιστα (με τις όποιες εντάσεις, γίνεται συζήτηση κανονικά). Ακούς και τους δυο και βγάζεις τα συμπεράσματά σου χωρίς μεσάζοντες και καλοθελητές. Αλλά εξακολουθώ να προτιμώ την άμεση/πρωτογενή ενημέρωση, όταν είναι δυνατή.
ΥΓ: η διάλυση της ΕΣΣΔ (και γενικά η πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων) ήταν το γεγονός της γενιάς μας, περισσότερο κι από την ψηφιοποίηση ή οτιδήποτε άλλο. Υπάρχει πια καταπληκτικό εύρος για το πώς ήταν η ζωή στις χώρες αυτές (αν και δεν είναι καθόλου δύσκολο να συζητήσεις με ανθρώπους που τα έζησαν, προσωπικά εχω μιλήσει με εκατοντάδες από πάνω από μια ντουζίνα -σημερινές- χώρες), όπως και για τους λόγους της κατάρρευσης. Kάποτε, ταξιδεύοντας στη Ρωσία, διάβαζα ένα μικρό αλλά περιεκτικό οικονομικής φύσης δοκίμιο με τον self explainable τίτλο "why did the Soviet Union collapse?" . Αποτελούσε κυρίως οικονομική ανάλυση (με ενδιέφερε και λόγω αντικειμένου σπουδών και λόγω λιγότερο πολιτικοποιημένης προσέγγισης), αλλά το πιο ενδιαφέρον ήταν οι αντιδράσεις των όσων με έβλεπαν να το διαβάζω σε τραίνα, εστιατόρια, λεωφορεία και πάρκα. Ήταν τέτοιος ανθρωπομαγνήτης (πώς λέμε γκομενομαγνήτες τα σκυλάκια; Ε το αντίστοιχο αλλά για να προσελκύεις πολιτικά όντα, όχι γκόμενες) που μου άλλαξε όλο το ταξίδι, χάρη στους ανθρώπους που με πλησίαζαν να μου μιλήσουν για τη ζωή τους στην ΕΣΣΔ (και που θα ήταν πολύ περισσότεροι αν μιλούσα Ρώσικα, αλλά ευτυχώς τα Γερμανικά είναι εξαιρετικά χρήσιμα στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες).
Δυστυχώς δεν είχα ανάλογες εμπειρίες στη Βόρειο Κορέα, για λόγους που κατανοεί κανείς.
Η μόνη άλλη χώρα όπου είχα ανάλογη εμπειρία -δηλαδή να αλλάξει όλο μου το ταξίδι σε διάρκεια και ποιότητα λόγω του απίστευτου αριθμού ανθρώπων που με πλησίαζαν να μου μιλήσουν για την καημερινότητα στη χώρα τους- είναι το Ιράν: όντας εμφανώς αλλοδαπός (που όταν θες "εξαφανίζεις" το εμφανώς, ειδικά αν έχεις μεσογειακά χαρακτηριστικά και είσαι αξούριστος), κυριολεκτικά πνίγηκα από ανθρώπους που με πλησίαζαν, με προσκαλούσαν στα σπίτια τους, μας πλήρωναν τα γεύματα και διψούσαν να μιλήσουν σε κάποιον αλλοδαπό για το πώς είναι η ζωή τους στη χώρα τους και την άποψή τους για τον Αχμαντινετζάντ, τις ΗΠΑ, το Σάχη ή το Ισλάμ.
ΥΓ2: Και κάνοντας άλλη μια εκτροπή προς την ταξιδιωτική συζήτηση, βουαλά και το προσωπικό τοπ-10 των χωρών που πρέπει να ταξιδέψει ο κάθε πολιτικός τζάνκης, λόγω ενδιαφέρουσας πολιτικής κατάστασης, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία:
1. Βενεζουέλα
2. Κούβα
3. Ιράν
4. Ζιμπάμπουε
5. Βραζιλία (χοτ σποτ σήμερα, έχει ξεκινήσει η προεκλογική περιόδος και θα είναι ιστορικές οι εκλογές)
6. Υπερδνειστερία
7. Βόρειος Κορέα * (συζητήσεις επιτρέπονται μόνο με τους συνοδούς, αλλά κι αυτές θησαυρός είναι)
8. Νέα Ζηλανδία
9. Σουηδία
10. Τουρκμενιστάν
Θα μπορούσα να κάνω ειδικές μνείες και σε Κίνα (απαραίτητα με Χονγκ Κονγκ και Μακάο), Ουγγαρία, Αλγερία, Σ.Αραβία, Νικαράγουα, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Καναδά, Αίγυπτο κλπ αλλά προτεραιότητα θα έδινα σε αυτές που ανέφερα, κάθε μία είναι μοναδική περίπτωση για σωστούς ή λάθος λόγους. Χώρες που πας και σε κάνουν να προβληματιστείς, να αναθεωρήσεις, να μη θες να φύγεις λόγω συζητήσεων (πλην Βορείου Κορέας, απαγορεύονται) ή καταστάσεων.
ΥΓ3: Είχα πει ότι μάλλον πιο έξυπνο είναι να αποφύγω τις πολιτικές συζητήσεις και δεν το τήρησα. Ξεκινάω τώρα, να δω αν θα το καταφέρω να το κρατήσω. Πρώτος στόχος η αποφυγή πολιτικών θεμάτων ονλάιν για ένα εξάμηνο. Σε αυτό το θρεντ αποχαιρετώ για 6 μήνες, να με κράξετε αν επανέλθω.
, αν δει κανείς τις "α λα καρτ" απαντήσεις, την επιχειρηματολογία, και τις επιθέσεις επί προσωπικού. Από την άλλη, έχω την αίσθηση ότι υπάρχει κόσμος που διψάει να ακούσει και την άλλη όψη (στη δημοκρατική Δύση- μην ξεχνιόμαστε). 
Steve Nash. 2× NBA ΜVP (2005, 2006)
) για τις οικονομικές πολιτικές του Τσε. 
Παίρνω την άγνοιά μου κι αποχωρώ.
- και κάνει ότι μπορεί για να τον κερδίσει. 
